Przejdź do sekcji
Kobalt
Kobalt to pierwiastek chemiczny z grupy żelazowców. Jego odkrycia dokonał Georg Brandt w 1735 roku. Nazwa pochodzi od kobolda czyli złego ducha, gnoma lub krasnala, który wedle podań podrzucał rudy bezwartościowego w tamtym czasie kobaltu na miejsce skradzionych kruszców żelaza. W medycynie kobalt znalazł zastosowanie jako tzw. bomba kobaltowa przy leczeniu nowotworów, sterylizacji żywności, narzędzi chirurgicznych oraz lekarstw.
Kobalt wyróżnia się spośród pierwiastków śladowych swoją zdolnością do tworzenia kompleksów kobalaminowych, stanowiących rdzeń witaminy B12. Ten unikalny związek jest jedynym znanym związkiem metaloorganicznym niezbędnym dla organizmów wyższych, co czyni go fascynującym obiektem badań biochemicznych.
„Bomba kobaltowa” stanowiła przełom w radioterapii nowotworów. Wykorzystanie izotopu kobaltu-60 jako źródła promieniowania gamma otworzyło nowe możliwości w precyzyjnym leczeniu nowotworów, jednocześnie minimalizując uszkodzenia zdrowych tkanek.
Funkcje kobaltu
W ludzkim organizmie występuje zazwyczaj jako składnik witaminy B12. Pierwiastek ten pojawia się w większości tkanek, a największe jego ilości znajdują się w nerkach, wątrobie oraz kościach. Funkcje kobaltu pośrednio wiążą się z rolą witaminy B12. Do najważniejszych jego zadań w ludzkim organizmie należy:
- udział w produkcji czerwonych ciałek krwi,
- dbałość o prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego.
Niedobór kobaltu
Niedobór tego mikroelementu często spotykamy u osób stosujących dietę wegetariańską lub wegańską. Jego braki są jednak stosunkowo rzadko odnotowywane, ponieważ pierwiastek występuje dość powszechnie w wielu składnikach żywieniowych. Jego niedobór jest zwykle połączony z niewystarczającą ilością witaminy B12. W wyniku dostarczenia zbyt małych dawek kobaltu do organizmu może dojść do:
- zmienności nastrojów,
- zaburzeń widzenia i halucynacji,
- dezorientacji,
- anemii.
Nadmiar kobaltu
Nadmierna ilość kobaltu występuje sporadycznie, jednak może spowodować ciężkie zaburzenia w funkcjonowaniu organizmu. Przy stosowaniu naturalnych źródeł pierwiastka trudno go przedawkować. W wyniku nadmiaru kobaltu może dojść do:
- mdłości,
- nasilenia czynności tarczycy oraz szpiku kostnego,
- niewydolności mięśnia sercowego.
Zapotrzebowanie na kobalt
Kobalt powszechnie występuje w wielu produktach spożywczych, dzięki czemu w łatwy sposób możemy uzupełnić naszą dietę w jego niezbędne ilości i uniknąć poważnych skutków dla naszego zdrowia. Roczne zapotrzebowanie na te pierwiastek wynosi około 2 miligramów.
Dystrybucja kobaltu w organizmie koncentruje się głównie w tkankach metabolicznie aktywnych – nerkach, wątrobie i tkance kostnej. Ta selektywna akumulacja odzwierciedla jego kluczową rolę w procesach enzymatycznych i krwiotwórczych. Dieta wegańska wymaga szczególnej uwagi w kontekście podaży kobaltu i witaminy B12. Roczne zapotrzebowanie organizmu na kobalt, wynoszące około 2 mg, odzwierciedla jego wysoką aktywność biologiczną i efektywne mechanizmy recyklingu w organizmie.
