Kurkuma (Curcuma longa) – złota przyprawa w walce z chorobami neurodegeneracyjnymi
Curcuma longa, znana powszechnie jako kurkuma, to nie tylko popularna przyprawa nadająca charakterystyczny żółty kolor potrawom curry, ale przede wszystkim substancja o niezwykłych właściwościach prozdrowotnych. Szczególnie interesujący jest fakt, że w regionach Indii, gdzie curry stanowi podstawę diety, odnotowuje się wyjątkowo niską zachorowalność na chorobę Alzheimera. Kurkuma czyli szafran indyjski, to roślina pochodząca z rodziny imbirowatych. Jej korzeń jest suszony i mielony na złocisty proszek, który jest podstawowym składnikiem wielu przypraw, w tym curry. Kurkuma ma długą historię stosowania w medycynie ajurwedyjskiej i tradycyjnej medycynie chińskiej.
Skład i właściwości kurkumy
Najważniejszym bioaktywnym składnikiem kurkumy jest kurkumina, polifenol o silnych właściwościach przeciwutleniających, przeciwzapalnych i przeciwnowotworowych. W składzie kurkumy znajdują się również:
- olejki eteryczne (turmeron, zingiberen),
- witamina C i E,
- żelazo,
- błonnik,
- inne polifenole i minerały.
Właściwości prozdrowotne kurkumy
- Działanie przeciwzapalne:
Kurkumina hamuje działanie czynników prozapalnych, takich jak cytokiny, co czyni ją skuteczną w redukcji stanów zapalnych w organizmie, w tym w zapaleniu stawów i chorobach autoimmunologicznych. - Przeciwutleniacz:
Kurkumina neutralizuje wolne rodniki i wspomaga działanie enzymów antyoksydacyjnych w organizmie, chroniąc komórki przed uszkodzeniami. - Wspieranie funkcji mózgu:
Kurkumina poprawia funkcjonowanie mózgu poprzez zwiększenie poziomu neurotroficznego czynnika pochodzenia mózgowego (BDNF). Zmniejsza także ryzyko choroby Alzheimera, pomagając usuwać blaszki beta-amyloidowe. - Wspomaganie układu odpornościowego:
Regularne spożywanie kurkumy wzmacnia układ odpornościowy, pomagając w walce z infekcjami i chorobami wirusowymi. - Regulacja poziomu cukru i cholesterolu:
Kurkumina pomaga w kontrolowaniu poziomu glukozy we krwi oraz obniża stężenie „złego” cholesterolu (LDL). - Działanie przeciwnowotworowe:
Kurkumina hamuje wzrost komórek nowotworowych, wspomaga apoptozę i zapobiega przerzutom. - Wsparcie układu pokarmowego:
Kurkuma poprawia trawienie, redukuje objawy wzdęć i niestrawności oraz wspomaga leczenie chorób takich jak zespół jelita drażliwego (IBS).
Kurkuma a choroba Alzheimera
Ciekawym zjawiskiem jest niska zachorowalność na chorobę Alzheimera w Indiach, gdzie kurkuma jest podstawą diety. Kurkumina działa ochronnie na mózg, hamując odkładanie się beta-amyloidu i zmniejszając stany zapalne, które przyczyniają się do rozwoju chorób neurodegeneracyjnych.
Formy stosowania kurkumy
- Świeży korzeń:
- Można go dodać do soków, koktajli, potraw lub herbat.
- Proszek:
- Popularny jako przyprawa, stosowany w kuchni.
- Suplementy z kurkuminą:
- Dostępne w postaci kapsułek, często w połączeniu z piperyną (składnik pieprzu czarnego), która zwiększa jej biodostępność o 2000%.
- Olejek eteryczny:
- Stosowany zewnętrznie w kosmetologii i masażach.
Czy kurkuma jest dla każdego?
Kurkuma jest ogólnie bezpieczna, ale w dużych dawkach może powodować:
- podrażnienie żołądka,
- obniżenie krzepliwości krwi (niezalecana przed operacjami),
- reakcje alergiczne.
Nie zaleca się jej stosowania w dużych ilościach u osób z kamieniami żółciowymi lub niedrożnością dróg żółciowych.
Kurkuma to niezwykły dar natury, który nie tylko wzbogaca smak potraw, ale także wspiera zdrowie na wielu poziomach. Jej regularne stosowanie może pomóc w zapobieganiu i leczeniu wielu schorzeń, w tym chorób przewlekłych, stanów zapalnych i problemów neurodegeneracyjnych. Aby maksymalnie wykorzystać jej właściwości, warto łączyć ją z piperyną, która znacznie zwiększa jej wchłanianie.
- Polska Akademia Nauk, "Kurkuma w profilaktyce chorób neurodegeneracyjnych", 2023
- Czasopismo Fitoterapii, "Kurkuminoidy - mechanizmy działania", 2024