Witamina K

Witaminę K możemy podzielić na witaminę K1 i witaminę K2. Witamina K1 to jasnożółta ciecz o temperaturze topnienia 20°C. Jest rozpuszczalna w tłuszczach, odporna na działanie wysokich temperatura, ale wrażliwa na działanie promieni UV. Witamina K2 ma podobne właściwości fizyczne, ale topi się w 54°C. Witaminy typu K nie są toksyczne nawet w dużych dawkach.

Witamina F reprezentuje kompleks Niezbędnych Nienasyconych Kwasów Tłuszczowych (NNKT), które pełnią fundamentalną rolę w funkcjonowaniu organizmu człowieka. W jej skład wchodzą kwasy z rodziny omega-3, omega-6, omega-9, omega-19 oraz omega-23, przy czym organizm ludzki posiada zdolność syntezy jedynie kwasów omega-19 i omega-23. Ten unikalny zespół związków stanowi kluczowy element strukturalny błon komórkowych, warunkując ich prawidłową przepuszczalność i funkcjonowanie.

Mechanizmy działania i znaczenie metaboliczne

Kompleks witaminy F wykazuje wielokierunkowe działanie metaboliczne, szczególnie w kontekście regulacji procesów zapalnych i utrzymania homeostazy komórkowej. Kwasy tłuszczowe wchodzące w jej skład są prekursorami eikozanoidów – hormonopodobnych związków regulujących szereg procesów fizjologicznych. Szczególnie istotna jest ich rola w modulacji odpowiedzi immunologicznej i procesach przeciwzapalnych.

Funkcje witaminy K

• uczestniczy w produkcji czynnika przeciwkrwotocznego,
• zapewnia krzepliwość krwi i zatrzymuje krwawienie,
• zmniejsza nadmiar krwawienia podczas miesiączki,
• działa przeciwzapalnie i przeciwbólowo,
• ma właściwości przeciwbakteryjne i przeciwgrzybiczne,
• bierze udział w formowaniu tkanki kostnej,
• hamuje rozwój raka niektórych organów np. piersi, jajnika, żołądka, wątroby, nerek.

Wpływ na zdrowie skóry i funkcje regeneracyjne

Witamina F odgrywa kluczową rolę w utrzymaniu prawidłowej kondycji skóry poprzez regulację procesów regeneracji nabłonka i tkanki łącznej. Jej obecność jest niezbędna dla zachowania odpowiedniego nawilżenia skóry, elastyczności oraz prawidłowego funkcjonowania gruczołów łojowych. Wspomaga także procesy gojenia i regeneracji naskórka.

Rola w metabolizmie lipidów i ochronie narządów wewnętrznych

W kontekście metabolizmu lipidów, witamina F wykazuje działanie hepatoprotekcyjne, chroniąc wątrobę przed stłuszczeniem i wspierając jej funkcje detoksykacyjne. Przyspiesza produkcję żółci i zapobiega tworzeniu się złogów w drogach żółciowych. Wspomaga również proces spalania tłuszczów, przyczyniając się do utrzymania prawidłowej masy ciała.

Optymalne dawkowanie i źródła pokarmowe

Zapotrzebowanie na witaminę F szacuje się na poziomie 10% dziennej podaży energetycznej, co przekłada się na około 7-16 gramów dziennie. Najlepszym źródłem są oleje roślinne, szczególnie olej lniany, który charakteryzuje się optymalną proporcją kwasów omega. Istotnym źródłem są również ryby morskie, nasiona i orzechy.

Konsekwencje niedoboru i znaczenie kliniczne

Deficyt witaminy F manifestuje się szeregiem objawów dermatologicznych, od suchości i łuszczenia się skóry po stany zapalne i problemy z cerą. Może również prowadzić do zaburzeń płodności, problemów menstruacyjnych oraz osłabienia kondycji włosów i paznokci. Wczesne rozpoznanie i suplementacja pozwalają zapobiec rozwojowi poważniejszych konsekwencji zdrowotnych.

• powoduje słabą krzepliwość krwi,
• pojawienie się krwotoków (nos, układ moczowy, przewód pokarmowy),
• problemy z gojeniem się ran,
• skaza krwotoczna u noworodków,
• niekorzystnie wpływa na mineralizację kości.

Nadmiar witaminy K

• wpływa niekorzystnie na pracę wątroby,
• niedokrwistość,
• poczucie gorąca i nadmierna potliwość.

Perspektywy badawcze i zastosowania terapeutyczne

Współczesne badania naukowe koncentrują się na poznaniu nowych aspektów działania witaminy F, szczególnie w kontekście jej potencjału terapeutycznego w chorobach skóry, zaburzeniach metabolicznych i procesach zapalnych. Rozwój nowych form suplementacji i metod zwiększania biodostępności NNKT otwiera nowe możliwości w medycynie prewencyjnej i terapeutycznej.

Praktyczne aspekty suplementacji

W przeciwieństwie do wielu innych składników odżywczych, witamina F nie wykazuje toksyczności w przypadku przedawkowania. Kluczowe znaczenie ma jednak zachowanie odpowiednich proporcji między poszczególnymi kwasami tłuszczowymi oraz ochrona przed utlenianiem podczas przechowywania i przetwarzania produktów będących jej źródłem.

Źródła witaminy K

Dzienne zapotrzebowanie na witaminę K wynosi w przypadku dzieci 1 mg (1 000 µg), a dorosłych 4 mg (4 000 µg). Na wchłanianie witaminy K i przedwczesne jej wydalanie z organizmu ma wpływ – nadużywanie leków (środki przeciwbólowe, antybiotyki), zanieczyszczone powietrze oraz środki konserwujące dodawane do żywności.

Tabela: Zawartość witaminy K w poszczególnych produktach (na 100g produktu) w [µg]:

Informacja dodatkowa: doskonale na pobudzanie naturalnej produkcji witaminy K przez bakterie w jelicie grubym wpływa spożywanie kefirów lub jogurtów między posiłkami.