Słodkie przysmaki sprawiają, że po ich spożyciu na krótko poprawia się nastrój, zyskujemy humor i pogodne nastawienie. Konsekwencją częstego sięgania po słodkości jest jednak uzależnienie się od nich, wtedy stają się przyczyną problemów zdrowotnych, zwłaszcza że oprócz cukru zawierają konserwanty, chemiczne aromaty smakowe i zapachowe.
Biały cukier zawiera 99,9% sacharozy, czyli cukru złożonego, obciążającego organizm i 0,1 % wody. Jest więc zbiorem „pustych kalorii”. Cukier i jego przetwory – ciasta, dżemy itp. powodują otyłość, próchnicę zębów, osłabienie układu nerwowego, kostnego, wzmagają nadpobudliwość, szczególnie u dzieci. Te przysmaki obciążają trzustkę, zaburzając jej pracę, co prowadzi do cukrzycy, arteriosklerozy czyli miażdżycy i chorób cywilizacyjnych.
Jeden „niewinny” batonik czy kawałek ciasta, zwłaszcza na tzw. pusty brzuch, powoduje gwałtowny wzrost poziomu cukru we krwi (hiperglikemię), a po krótkim czasie następuje jego spadek i hipoglikemia, złe samopoczucie, zblednięcie, ból głowy, pocenie, senność, wewnętrzny niepokój lub drżenia. Ta huśtawka wywołuje zmiany nastroju od radości, euforii do gwałtownej apatii lub agresji.
Jak zdrowo reagować i być pogodnym
Jeśli coś słodkiego jadamy okazjonalnie, organizm poradzi sobie z chwilowym nadmiarem lub niedoborem cukru we krwi, jeżeli jednak należy to do codziennej diety, wcześniej czy później wystąpią nieprzyjemne dolegliwości. Niektórzy sądzą, że lepiej zjeść kawałek domowego ciasta niż inne słodycze.
Być może tak, choć najnowsza dietetyka wskazuje, że łączenie jaj z białym cukrem i tłuszczem w postaci masła lub co gorsza margaryny, a potem z białą mąką, jest najgorszym z połączeń i równie miażdżycorodne, jak tłuste mięso. Można by nie przejmować się takimi szczegółami, gdyby nie to, że miażdżyca wywołuje otyłość, choroby układu krążenia – zawały, wylewy, udary. Myślę, że nieważne co jada się sporadycznie, „od święta”, lecz to, co na co dzień.
Nawet najbardziej obciążający i niekorzystny pokarm spożywany raz na jakiś czas, organizm usunie, wydali, zneutralizuje. Problem pojawia się, gdy tych pokarmów jest za dużo i są za często. Najbezpieczniej jeść słodycze naturalnego pochodzenia, bez cukru i środków konserwujących, czyli wszelkie suszone na słońcu owoce, miody, melasę (syrop buraczany) słody zbożowe, syrop klonowy, daktylowy.
Naturalne cukry czyli co warto wiedzieć o fruktozie
Naturalne cukry proste znajdują się też w większości spożywanych produktów – w zbożach, owocach i warzywach jest fruktoza, a w produktach mlecznych laktoza. Gdy dostarczamy te pełnowartościowe węglowodany, cukry uwalniają się powoli do krwioobiegu i powodują ustabilizowany ich poziom, co sprawia, że uczucie siły, energii i dobrego samopoczucia utrzymuje się na stałym poziomie.
Suszone owoce, te w sklepach, są na ogół konserwowane związkami siarki, dlatego wilgotne śliwki czy morele wystarczy dobrze wypłukać lub namoczyć w letniej wodzie i odsączyć, aby zawierały mniej szkodliwych związków siarkowych. Można też kupować produkty ekologiczne. Uczmy więc dzieci jeść naturalne słodycze, co zmniejsza ryzyko częstych infekcji górnych dróg oddechowych i zmian alergicznych. Są wtedy odporniejsze na choroby i lepiej się rozwijają.
Słody zbożowe, melasy, syrop klonowy czy daktylowy doskonale nadają się do słodzenia herbaty, kawy, innych napojów, do pieczenia ciast i robienia deserów.
Najkorzystniej, gdy okazjonalnie pieczemy ciasta z razowej mąki np. orkiszowej – smaczniejsze niż z razowej pszennej. Margarynę w cieście można zastąpić naturalnym tłuszczem palmowym lub kokosowym, a biały cukier – brązowym, słodem lub melasą z buraków cukrowych lub trzciny cukrowej z tzw. pierwszej frakcji cukru.
Zawiera witaminy z grupy B, jest źródłem łatwo przyswajalnego żelaza, wapnia (2 łyżki melasy maja tyle wapnia, co szklanka mleka), potasu, manganu. Niewielką ilość melasy można rozprowadzić na chleb posmarowany masłem orzechowym lub sezamowym (tahiną), stanowi to pyszną, słodką kanapkę, wartościową dla dzieci i dorosłych.
Piotr Klimasz
