Psychologia jako nauka o ludzkim zachowaniu i procesach mentalnych oferuje fascynujący wgląd w funkcjonowanie naszych umysłów. Od klasycznych teorii Freuda po współczesne badania nad komunikacją – przedstawiamy najważniejsze koncepcje i odkrycia.
Struktury umysłu
Id, ego i superego tworzą podstawowy model osobowości według psychoanalizy. Mózg człowieka, ważący średnio 1,3-1,4 kg, generuje złożone procesy psychiczne, w tym zjawiska takie jak synestezja czy halucynacje.
Mechanizmy obronne
Umysł rozwija różne strategie radzenia sobie z rzeczywistością, takie jak:
- Projekcja: przypisywanie innym własnych cech
- Samoutrudnianie: przewidywanie niepowodzenia
- Identyfikacja projekcyjna: złożony mechanizm przenoszenia własnych przeżyć
1. stygmatyzacja, to skutek ujemny diagnozy psychiatrycznej i psychologicznej…
2. id, jedna ze struktur osobowości w modelu psychoanalitycznym, jest rodzajem macicy, w której dochodzi do ukształtowania ego i superego, działa na zasadzie impulsów i natychmiastowej gratyfikacji, zaspokojenia potrzeb…
3. prawzorem współczesnych testów IQ jest test Stanforda-Bineta, stworzony przez twórcę pojęcia ilorazu inteligencji – Alfreda Bineta w 1904 r., a pierwotnym celem testu było wyszukiwanie uczniów, którzy wymagają pomocy w nauczaniu…
4. proces pierwotny to mechanizm redukcji napięcia przez id, który polega na tworzeniu wyobrażenia przedmiotu zaspokajającego potrzeby; przykładami procesu pierwotnego są marzenia senne, halucynacje, urojenia, myślenie autystyczne i życzeniowe…
5. w XIX wieku większość psychiatrów hołdowała przekonaniu o szkodliwości masturbacji, którą uważano za przyczynę chorób psychicznych, chociaż niektórzy, jak np. J.E.D. Esquirol, uważali, że masturbacja nie powinna być oceniana jako przyczyna chorób psychicznych, lecz jako ich objaw.
6. agresywność to gotowość do reagowania agresją. Jest to nabyta i utrwalona przez uczenie się społeczne cecha osobowości. Agresywność przejawia się w częstych, nieadekwatnych do sytuacji reakcjach agresywnych…
7. synestezja to kojarzenie ze sobą wrażeń odbieranych przez różne zmysły…
8. komunikacja niewerbalna służy komunikowaniu postaw i emocji (uzgadnianiu postaw interpersonalnych), wspomaganiu komunikacji językowej oraz zastępowaniu mowy (gdy utrudniony kontakt werbalny)…
9. nie istnieje jeden ogólnoświatowy język migowy, ale wiele w pełni wykształconych języków, których zasięgi nie zawsze pokrywają się z zasięgami języków mówionych. Przykładowo brytyjski język migowy jest zupełnie różny od amerykańskiego języka migowego, który jest z kolei używany zarówno w USA jak i w Kanadzie oraz Meksyku.
10. freudowska pomyłka to pomyłka w wypowiedzi lub objawiająca się w działaniu a będąca wynikiem mimowolnego uwolnienia się zepchniętych do podświadomości treści. …
11. 69 – 55 punktów IQ Wechslera to upośledzenie umysłowe w stopniu lekkim, czyli poziom intelektualny charakterystyczny dla osoby w wieku 12 lat, jest formą deficytu intelektualnego, która stanowi najwięcej rozpoznań….
12. projekcja to jeden z narcystycznych mechanizmów obronnych polegający na przypisywaniu innym własnych poglądów, zachowań lub cech (najczęściej negatywnych), który służy uniknięciu frustracji i zniekształceniu rzeczywistości…
13. samoutrudnianie to mechanizm obronny, polegający na przewidywaniu niepowodzenia, takich zachowań i wyjaśnień, które minimalizują brak zdolności jako jego możliwą przyczynę…
14. halucynacje są to zaburzenia spostrzegania definiowane jako fałszywe doświadczenia zmysłowe, patologiczne postrzeganie przedmiotów, które w rzeczywistości nie znajdują się w polu percepcji jednostki (lub w ogóle nie istnieją), któremu towarzyszy silne przekonanie o realności doznań i rzutowanie (projekcja) ich na zewnątrz…
15. masa mózgu wynosi u mężczyzny około 1,4 kg, u kobiety l,3 kg…
16. bariera nadmiernej ufności to jedna z heurystyk wydawania sądów, która automatycznie skłania człowieka do nadmiernego zaufania własnym osądom w porównaniu z cudzymi. Badania wykazały, ze na ogół własne osądy nie są aż tak trafne, jak ludzie oczekują…
17. dewiacja seksualna, w której bodźcem seksualnym są pomniki i rzeźby to agalmatofilia…
18. metody socjobiologiczne stosuje się do tłumaczenia zachowań ludzi. Powoduje to do dziś ogromne kontrowersje, mające swoje źródła raczej w poglądach religijnych i politycznych niż w problemach naukowych…
19. w wieku 9-13 lat poziom rozwoju moralności człowieka nazywa się socjonomią moralną – akceptacją norm obowiązujących w grupie, bez uznania ich za własne…
21. pekkatofobia to lęk przed popełnieniem grzechu…
22. identyfikacja projekcyjna to jeden z narcystycznych mechanizmów obronnych, który polega na przypisywaniu innej osobie nieakceptowanych własnych przeżyć przy jednoczesnym przeżywaniu ich jako reakcje na przeżycia odbiorcy projekcji…
23. najbardziej podatne na sugestię są osoby niedojrzałe emocjonalnie, cierpiące na histerię oraz z deficytami intelektualnymi….
24. poczucie koherencji składa się ze zdolności zrozumienia wydarzeń, poczucia zaradności i poczucia sensowności podejmowania zaangażowania i kreowania własnego życia…
Współczesna psychologia pokazuje, że ludzki umysł jest znacznie bardziej złożony niż początkowo sądzono. Od prostych mechanizmów obronnych po skomplikowane procesy rozwoju moralnego – każdy aspekt naszej psychiki zasługuje na głębsze zrozumienie.
Piotr Klimasz
